Кереш

Әлеге фәнни эшемнең төп максаты: әби – бабаларыбызның рухи мирасын  теркәү, җыю, саклау, киләчәк буынга тапшыру. 

Бурычы:

1. Шушы фәнни эш барышында халык авыз иҗаты әсәрләрен барлау.

2. Җирлекнең иҗатына хас җыентык чыгару.

Эшемнең актуальләге: бүгенге авыр болгавыр заманда тәрбия чаралары иң актуаль проблема булып тора. Хәзерге заман баласын әдәбиятка, сәнгатькә тарту – иң кыен мәсьәлә. Халык авыз иҗатын туплау, саклау, әдәбиятка нык бирелгән ирудитларның эшчәнлеге генә булып кала. Югыйсә, халык авыз иҗаты борын заманнан иң куәтле тәрбия чарасы булган бит.

    Фольклор – халык авыз иҗаты. Фольклор – гомумән, кайсы да булса халыкның гореф – гадәтләре, әкиятләре җыелмасы.

      Фольклор, сүз сәнгатенең бер канаты буларак, әдәби иҗат кануннарыннан аерылып торган үз закончалыклары, тирәлекне үзгә танып-белү юлла­ры белән дөньяга килә. Аның иң беренче үзен­чәлеге итеп шәхсилек (индивидуальлек) сыйфа­тын аерып куярга мөмкин. Бу сыйфат иҗатчының «кабатланмас әсәр» иҗат итүе белән бәйләнештә карала, әсәрләрнең стилендә дә, образлылыкта да чагылыш таба. Икенчедән, фольклор әсәрләре моңа кадәр булган тәҗрибәне файдалану нәтиҗәсе буларак дөньяга килә. Аларда, яңаны тудыруга караганда, моңа кадәр тупланганны яңарту, шуны персонажлар, геройлар тарафыннан җиткерү сый­фатлары алга чыга. Өченчедән, фольклор әсәр­ләренең авторы билгеле булмый, күбесенчә, берен­че башлап, аерым талантлар тарафыннан телдән иҗат ителә, бик күбесе язмача теркәлми кала, телдән-телгә күчеп бару юлында шактый гына үз­гәрешләргә дә дучар була. Бу, аеруча, җыр, бәет, мөнәҗәт, әкият, дастан кебек жанрларга карый, алар гасырлар буена халык күңелендә сакланып, бүгенгегә килеп җиткән. Бу исә фольклор әсәрлә­ренең берничә вариантта яшәвенең бер алшарты­на

әйләнә: мондый әсәрләргә вариантлылык хас. Дүртенчедән, халык авыз

иҗаты синкретик иҗат төре булып тора. Татар фольклорына бер үк әсәр

2

чикләрендә берничә жанрга туры килгән сый­фатларны берләштерү хас. Бишенчедән, фольклор әсәрләренә поэтик үзгәлек хас. Нигездә, аларның күбесе тыңлаучы өчен иҗат ителә, шуңа мөнәсәбәттә биредә тыңлаучыга мөрәҗәгать алга чыга.